Santiago de Compostela - historia kościoła
Poprzedni Kościół w Iria Flavia, którego decyzja o budowie została podjęta, według źródeł historycznych, podczas I Soboru w Bradze (rok 569) pojawia się w historii tak niespodziewanie, że wielu historyków nie jest przekonanych co do wiarygodności tych postanowień. To z pewnością pierwsza wzmianka potwierdzająca także, że mamy biskupa, Andresa, z Iria Flavia, który w aktach widnieje jako pierwszy znany biskup Iria Flavia. Nie był jednak pierwszym, który stanął na czele tej diecezji. Na terytorium, szerszym niż obecne terytorium Santiago, odnajdujemy wiele śladów, przede wszystkim archeologicznych i epigraficznych, świadczących o obecności spadkobierców Jezusa z Nazaretu już w pierwszych wiekach. Po wielu burzliwych wiekach małe grupy chrześcijańskie, zamieszkujące terytorium Galicji, przekształciły się i obecnie skupiają się w pięciu diecezjach, oraz po części w szóstej na terenie Astorgi. Świadectwem tego podziału jest słynne Parroechiale suevum.
Wyróżniamy trzy ważne etapy rozwoju Kościoła w Santiago de Compostela:
1. Kościół w Iria Flavia, macierzysta diecezja Kościoła Metropolitarnego w Bradze (od jego początków do 5 grudnia 1095 roku). Był to jedyny Kościół ówczesnego Królestwa Hiszpanii, z takim tytułem, który zachował prawo następstwa biskupów, podczas najazdu muzułmanów oraz odegrał kluczową rolę w odkryciu grobu Apostoła Jakuba. Dzięki temu, od II połowy IX wieku biskupi oficjalnie używali tytułów biskupów z Irii i Stolicy Apostolskiej, rezydując zazwyczaj w miejscu zwanym Locus Sancti Iacobi, które wraz z biegiem czasu otrzymało miano Santiago (tak w języku hiszpańskim nazywa się obecnie Świętego Jakuba).
2. Diecezja Compostelana, macierzysta diecezja Stolicy Świętej, ustanowiona w Bulli Veterum podczas jednego z synodów przez papieża Urbana II (5 grudnia 1095 roku). Bulla stanowiła o wygaśnięciu Stolicy Iriense i ustanawiała Stolicę Compostelana, posiadającą nowy statut, będącą spadkobierczynią wszystkich dóbr, praw i zadań poprzedniej. Ten etap trwał mniej niż 25 lat.
3. Archidiecezja Metropolitarna w Santiago de Compostela: ustanowiona przez papieża Kaliksta II w Bulli Onmipotentis dispositione z 27 II 1120, której postanowienia weszły w życie w Santiago dnia 25 lipca tego samego roku. W następstwie Méridy, która pozostała pod władzą muzułmańską, została uznana stolicą Luzytanii (Portugalii) z podległymi sobie siedzibami w Beja, Lizbonie, Ossobona (Faro), Idaña (A Guarda), Coimbra, Viseu, Lamego, Miaście Rodrigo, Salamance, Avili, Evora i Coria. Diecezje galicyjskie pozostawały nadal zależne od Bragi do roku 1395, należące później do Santiago. Dwa lata wcześniej papież Bonifacy IX utworzył Metropolię w Lizbonie oddzielając diecezje portugalskie od tych z Santiago. Obecnie jest Kościołem Metropolitarnym w Galicji.
Wraz z upadkiem Imperium Rzymskiego dostrzegamy na tej ziemi, jak i na innych szczególnie oddalonych od Rzymu, spadek znaczenia instytucji socjalnych, a co za tym idzie utratę uprawnień urzędników do pełnienia swoich funkcji. Jedyną jednostkę zdolną do wzięcia na siebie odpowiedzialności zbiorowej stanowili biskupi Kościoła Chrześcijańskiego.
W Galicji doprowadzili do nawiązania dialogu z najeźdźcą oraz wczesnego przyjęcia katolicyzmu przez księcia Reckiario, który wraz ze śmiercią swojego ojca Reckila w roku 448, zostaje pierwszym katolickim królem barbarzyńcą. Książę Reckiario przyjął katolicyzm jak się okazuje dużo wcześniej niż Clodoveo, król Franków.
Ten problem stanie się dość widoczny kiedy począwszy od roku 713 cała Hiszpania spocznie w rękach władzy Muzułmanów. Na terytorium Irii i w całej Galicji, znajdzie schronienie wielu chrześcijan i biskupów. Biskup z Dumio schroni się w Mondoñedo. Lugo, Orense, Astorga, Tui i Braga pozostaną bez biskupów. Będą pojawiać się jedynie sylwetki Biskupów z Irii. Tu tkwi źródło, pierwsze panowanie Biskupów na ziemiach Irii a później Arcybiskupów z Santiago. Panowanie, które się powiększyło i umocniło dzięki wsparciu królów, traktujących z honorem następców Apostoła Jakuba - patrona Hiszpanii.
Umocnienie tej władzy niesie za sobą ważne skutki, ale nie zawsze oczekiwane. Spowodowało m.in. pojawienie się postaci prałatów dworskich, bardziej panów niż arcybiskupów, i wielu innych troszczących się jedynie o swoje dochody. Było ich wielu, także hojnych, kochających swoje miasto, któremu ofiarowywali instytucje, roboty publiczne i przede wszystkim arcydzieła z zakresu sztuki, dzięki którym Santiago stało się jednym z najbardziej podziwianych miast na świecie.
Od 1 lipca 1100 do roku 1140 władzę nad Kościołem w Composteli sprawuje Pierwszy Arcybiskup Don Diego Gelmírez. Pamięć o nim wciąż pozostaje żywa w sercach mieszkańców Santiago. Była to postać o niezwykłej osobowości i przenikliwości. To dzięki niemu Stolica osiągnęła rangę Metropolitarną, jako pierwsza miała zdolność nadawania odpustu i mianowania na Legata Pontyfikalnego z ramienia papieża Kaliksta II na terenach Kościołów w Portugalii i Galicji. Odegrał bardzo ważną rolę w ówczesnej polityce i umocnił swoją władzę na rozległym terytorium Galicji.
Ten problem stanie się dość widoczny kiedy począwszy od roku 713 cała Hiszpania spocznie w rękach władzy Muzułmanów. Na terytorium Irii i w całej Galicji, znajdzie schronienie wielu chrześcijan i biskupów. Biskup z Dumio schroni się w Mondoñedo. Lugo, Orense, Astorga, Tui i Braga pozostaną bez biskupów. Będą pojawiać się jedynie sylwetki Biskupów z Irii. Tu tkwi źródło, pierwsze panowanie Biskupów na ziemiach Irii a później Arcybiskupów z Santiago. Panowanie, które się powiększyło i umocniło dzięki wsparciu królów, traktujących z honorem następców Apostoła Jakuba - patrona Hiszpanii.
Umocnienie tej władzy niesie za sobą ważne skutki, ale nie zawsze oczekiwane. Spowodowało m.in. pojawienie się postaci prałatów dworskich, bardziej panów niż arcybiskupów, i wielu innych troszczących się jedynie o swoje dochody. Było ich wielu, także hojnych, kochających swoje miasto, któremu ofiarowywali instytucje, roboty publiczne i przede wszystkim arcydzieła z zakresu sztuki, dzięki którym Santiago stało się jednym z najbardziej podziwianych miast na świecie.
Od 1 lipca 1100 do roku 1140 władzę nad Kościołem w Composteli sprawuje Pierwszy Arcybiskup Don Diego Gelmírez. Pamięć o nim wciąż pozostaje żywa w sercach mieszkańców Santiago. Była to postać o niezwykłej osobowości i przenikliwości. To dzięki niemu Stolica osiągnęła rangę Metropolitarną, jako pierwsza miała zdolność nadawania odpustu i mianowania na Legata Pontyfikalnego z ramienia papieża Kaliksta II na terenach Kościołów w Portugalii i Galicji. Odegrał bardzo ważną rolę w ówczesnej polityce i umocnił swoją władzę na rozległym terytorium Galicji.
Jego zasługą jest ukształtowanie Katedry Romańskiej, być może także figura Apostoła na ołtarzu głównym, której pokłon oddają miliony pielgrzymów.
Od połowy XVI wieku Arcybiskupi stopniowo tracą swoją władzę na rzecz tymczasowych władz gmin, ale już pod koniec wieku pojawiają się nowi duchowni, którzy dążą o sumiennego wypełniania swoich obowiązków duszpasterskich. Nie możemy zapominać o figurach kardynałów: Abalos, Don Francisco Blanco, Don Alonso de Velázquez, Don Juan de Sanclemente, Don Maximiliano de Austria oraz wielu innych o nie mniejszych zdolnościach i zaletach, mistrzach mniejszej lub większej miary, których cechuje pilność zawarta w normach ustanowionych podczas Soboru w Trencie. W XVIII wieku odznaczają się: Don Antonio Monroy, Don Cayetano Gil Taboada, Don Bartolomé Rajoy, Don Sebastián Malvar, Don Felipe F. Vallejo. Od czasu II dekady wieku XIX Arcybiskup przestaje być Panem, a staje się prawdziwie Arcybiskupem. Don Rafael de Múzquiz (1801-1821) był ostatnim Arcybiskupem Panem. Od tego momentu na Stolicy Compostelana zasiadały osobistości o dużym zaangażowaniu w życie kościelne, które całe swoje życie poświęcały służbie chrześcijańskiej.
Od połowy XVI wieku Arcybiskupi stopniowo tracą swoją władzę na rzecz tymczasowych władz gmin, ale już pod koniec wieku pojawiają się nowi duchowni, którzy dążą o sumiennego wypełniania swoich obowiązków duszpasterskich. Nie możemy zapominać o figurach kardynałów: Abalos, Don Francisco Blanco, Don Alonso de Velázquez, Don Juan de Sanclemente, Don Maximiliano de Austria oraz wielu innych o nie mniejszych zdolnościach i zaletach, mistrzach mniejszej lub większej miary, których cechuje pilność zawarta w normach ustanowionych podczas Soboru w Trencie. W XVIII wieku odznaczają się: Don Antonio Monroy, Don Cayetano Gil Taboada, Don Bartolomé Rajoy, Don Sebastián Malvar, Don Felipe F. Vallejo. Od czasu II dekady wieku XIX Arcybiskup przestaje być Panem, a staje się prawdziwie Arcybiskupem. Don Rafael de Múzquiz (1801-1821) był ostatnim Arcybiskupem Panem. Od tego momentu na Stolicy Compostelana zasiadały osobistości o dużym zaangażowaniu w życie kościelne, które całe swoje życie poświęcały służbie chrześcijańskiej.
Warto wspomnieć o Fray Rafael de Vélez i kardynale García Cuesta, głównych postaciach występujących w obronie głębokiej odnowy duchowej duchowieństwa i mieszczaństwa swojego miasta, nękanego przez wojny i podziały polityczne. Koniec wieku XIX i początek XX to świadectwa pontyfikatów kardynałów: Payá, nowego odkrywcy grobu Apostoła i Martín de Herrera, który wprowadził nowe zasady organizacji Kościoła, oparte na skuteczności duszpasterskiej i posługi katechetycznej.
Służyli również Don Tomás Muniz i kardynał Quiroga Palacios, wielcy “promotorzy” kulu Św. Jakuba oraz dwóch następców Don Angel Suquía y Don Antonio Maria Rouco Varela, którzy czerpali swoją siłę z dwóch wizyt Jana Pawła II. Każdego dnia wokół grobu Apostoła Jakuba czuć bicie serc przybywających pielgrzymów. Dziedzictwo apostolskie tego Kościoła zaczyna interesować coraz bardziej ludzi XXI wieku. Oby dalej wypływało z Grobu Apostolskiego echo słów papieża z 9 listopada 1982, które skierował w „Akcie europejskim”:„... ja, Jan Paweł, syn polskiego narodu, który zawsze uważał się za naród europejski ze względu na swe początki, tradycje, kulturę i żywotne więzy, syn narodu słowiańskiego wśród Latynów i łacińskiego pośród Słowian, ja, następca Piotra na Stolicy Rzymskiej, stolicy, którą Chrystus zechciał umieścić w Europie i którą kocha za jej trud szerzenia chrześcijaństwa na całym świecie, ja, biskup Rzymu i pasterz Kościoła powszechnego, z Santiago kieruję do ciebie, stara Europo, wołanie pełne miłości: Odnajdź siebie samą! Bądź sobą! Odkryj swoje początki. Tchnij życie w swoje korzenie. Tchnij życie w te autentyczne wartości, które sprawiały, że twoje dzieje były pełne chwały, a twoja obecność na innych kontynentach dobroczynna. Odbuduj swoją jedność duchową w klimacie pełnego szacunku dla innych religii i dla prawdziwych swobód. Oddaj cesarzowi to, co cesarskie, Bogu zaś to, co Boskie. Nie chełp się swoimi podbojami, pomna na ich możliwe negatywne konsekwencje. Nie zniechęcaj się z powodu zmniejszania się twojego znaczenia w świecie czy też z powodu kryzysów społecznych i kulturalnych, które cię dotykają. Możesz jeszcze być latarnią cywilizacji i bodźcem postępu dla świata. Inne kontynenty patrzą na ciebie i spodziewają się po tobie tej samej odpowiedzi, jaką święty Jakub dał Chrystusowi: Mogę.”
Na przestrzeni wieków na czele tego kościoła stało 29 biskupów z Irii, a ponadto 28 spoczywa w krypcie w Kościele w Irii, według świadectw również 75 Arcybiskupów. Obecnie Arcybiskupem Santiago de Compostela jest Mons. D. Julián Barrio Barrio.
Papież Benedykt XVI wyruszy do Santiago de Compostela jako pielgrzym, podobnie jak w tym Roku Świętym czynią miliony osób zmierzających pieszo, rowerem czy na koniu do Grobu Apostoła. Motto wizyty to słowa: „Benedykt XVI. Pielgrzym wiary, Świadek Chrystusa Zmartwychwstałego” .
Papież wkroczy przez Puerta Santa de la Catedral , odmówi modlitwę przed grobem Apostoła Jakuba i odda cześć Jego figurze. Ponadto, będzie odprawiał Mszę Świętą dla tysięcy pielgrzymów na Placu Obradoiro, przed świątynią.
Na stronie http://www.archicompostela.org/web/catedral/index2.html możesz wirtualnie odwiedzić Katedrę w Santiago de Compostela.
